Preconceptiezorg kan omschreven worden als ‘het geheel aan maatregelen dat reeds voor de conceptie genomen kan worden met het oog op het behoud en de bevordering van de gezondheid van het toekomstige kind en zijn/haar moeder’.
Het doel van preconceptiezorg is om het fysiologische verloop van de zwangerschap te bevorderen en te zorgen voor een goede uitkomst door de vrouw en haar partner zo gezond mogelijk aan de zwangerschap te laten beginnen. Dit geldt niet alleen voor paren met een specifieke voorgeschiedenis, zoals een eerder kind met aangeboren aandoening, maar voor iedereen die zwanger wil worden.
Studies tonen aan dat de basis voor minder gunstige zwangerschapsuitkomsten vaak reeds vroeg in de zwangerschap gelegd wordt, meer bepaald tijdens de organogenese. Deze vindt plaats van dag 17 tot dag 56 na de bevruchting. Vaak zijn vrouwen op dat moment nog niet op de hoogte van hun zwangerschap, waardoor prenatale zorg ontbreekt. Daarom is het belangrijk reeds met preventie te beginnen van zodra koppels zwanger wensen te worden.
De preconceptieconsultaties kunnen uitgevoerd worden door een huisarts, een vroedvrouw en/of een gynaecoloog. In deze website benoemen we deze als ‘zorgverlener’. De gegeven aanbevelingen zijn preconceptioneel maar ook in de vroege zwangerschap van belang. In deze periode is de foetus extra kwetsbaar omdat organen en placenta worden gevormd.
Afhankelijk van de gevonden risicofactoren kunnen er meerdere preconceptieconsultaties of zorgverleners nodig zijn.
Aangezien zwangerschap in principe een fysiologisch gebeuren is, moet er voorkomen worden dat er teveel nadruk wordt gelegd op risico’s. Ondanks de opgevolgde adviezen kan een toekomstige zwangerschap toch gecompliceerd verlopen. Stem de informatie en aanbevelingen af op de situatie en de mogelijkheden van het koppel.
Tijdens de consultatie kan benadrukt worden dat dat het veel vaker goed gaat dan dat het fout gaat, waarbij vervolgens over risico's gepraat kan worden en over zaken om de gezondheid te optimaliseren.
Bronnen:
-
Nederlandse Huisartsen Genootschap 2010. Procedures voor de ontwikkeling van NHG-standaarden, augsutus 2010.
- Wijs koppels op de mogelijkheid van een preconceptieconsultatie bij een actieve zwangerschapswens of bij de vraag om met anticonceptiva te stoppen. Op die manier kunnen koppels geïnformeerd worden en in een optimale gezondheid zwanger worden
- Adviseer om te starten met foliumzuur
- Informeer over en stimuleer tot een gezonde leefstijl. het koppel kan hiervoor gebruik maken van de leefstijltest op de startpagina van deze website.
- Stimuleer zowel mannen als vrouwen om, ook voor of in het begin van de zwangerschap, te stoppen met roken
- Adviseer om het gebruik van alcohol voor de zwangerschap te vermijden en tijdens de zwangerschap te stoppen
- Stimuleer het bereiken van een gezond gewicht of gewichtsverlies
- Wees alert op de voorgeschreven (chronische) medicatie
- Evalueer welke interventies nodig zijn bij chronische aandoeningen
- Neem een zorgvuldige familieanamnese af bij zowel de man als vrouw
- Bespreek de arbeidsomstandigheden van de vrouw en man