- Bevraag druggebruik bij elke vrouw met een kinderwens (want er is geen typisch profiel).
- Indien men drugs gebruikt, informeer de vrouw (en partner) over de risico’s voor, tijdens en na de zwangerschap.
- Adviseer op empathische wijze om de zwangerschapswens uit te stellen en anticonceptie te nemen tot professionele hulpverlening is opgestart
- Verwijs door naar professionele hulpverlening. Motiveer de vrouw hiertoe, en benadruk het belang van een goeie begeleiding voor de gezondheid van de baby. Voordat er doorverwijsadressen aangereikt worden, is het belangrijk om toestemming te vragen aan de zorgvrager om te mogen doorverwijzen. Daarna kan, voor een goede opvolging, de hulpverlening gecontacteerd worden in bijzijn van de vrouw.
Zowel alcohol, illegale drugs als psychoactieve medicatie komen via de placenta bij de foetus terecht. Kleine hoeveelheden alcohol en drugs kunnen daarom al een gezondheidsrisico vormen voor het ongeboren kind.
Van bepaalde soorten middelen is er weinig geweten over de mogelijke effecten op de ontwikkeling van de foetus. Dat wil echter niet zeggen dat er geen risico’s aan verbonden zijn. Aangezien er geen bewezen veilige ondergrens is, is niet gebruiken de enige veilige keuze.
Wat de gezondheidsrisico’s voor het ongeboren kind en de moeder precies zijn, hangt af van het middel, het tijdstip in de zwangerschap, de hoeveelheid en frequentie van het gebruik. Hoe meer en hoe regelmatiger de zwangere vrouw gebruikt, hoe groter het risico voor de ongeboren baby. Algemeen vergroot de kans op een vroegtijdige geboorte, foetale nood, afwijkingen en groeivertraging. Naast de directe risico’s voor de zwangerschap en voor het kind, heeft het gebruik ook vaak effecten op het gedrag en de alertheid van de vrouw, wat op zijn beurt ook weer gevolgen kan hebben voor de baby.
Net zoals alcohol komen schadelijke stoffen van illegale drugs zoals cannabis, cocaïne of heroïne, en zelfs vluchtige snuifmiddelen via de moedermelk in het lichaam van de baby terecht. Dit heeft allerlei gezondheidsrisico’s voor de baby op korte en lange termijn. Bij regelmatig druggebruik is het advies om geen borstvoeding te geven. Enkel bij zeer occasioneel gebruik kan er, in sommige gevallen en na counseling met de ouders en de betrokken zorgverleners, een keuze gemaakt worden om wel nog borstvoeding te geven.
Het is belangrijk dat personen die drugs gebruiken voor, tijdens en na de zwangerschap zo vroeg mogelijk in het traject professionele begeleiding krijgen. Vaak is er sprake van een combinatie van verschillende problematieken. Bijvoorbeeld het gebruik van verschillende middelen, financiële problemen en psychiatrische aandoeningen. Enkel een combinatie van medische zorg, gespecialiseerde drughulpverlening, psychische zorg, kraamzorg en sociale hulp kan dan leiden tot een succesvol zorgtraject. In multidisciplinair overleg kan er een behandelplan opgemaakt worden. Dit vraagt een goede afstemming tussen de verschillende diensten en zorgverleners, en de zorgvrager zelf.
De Angelis, C., Nardone, A., Garifalos, F., Pivonello, C., Sansone, A., Conforti, A., Dato, C. Di, Sirico, F., Alviggi, C., Isidori, A., Colao, A., & Pivonello, R. (2020). Smoke, alcohol and drug addiction and female fertility. Reproductive Biology and Endocrinology, 18. https://doi.org/10.1186/s12958-020-0567-7
Minozzi, S., Amato, L., Jahanfar, S., Bellisario, C., Ferri, M., & Davoli, M. (2020). Maintenance agonist treatments for opiate-dependent pregnant women. Cochrane Database of Systematic Reviews, 2020(11). https://doi.org/10.1002/14651858.CD006318.PUB4
Rausgaard, N. L. K., Ibsen, I. O., Jørgensen, J. S., Lamont, R. F., & Ravn, P. (2020). Management and monitoring of opioid use in pregnancy. Acta Obstetricia et Gynecologica Scandinavica, 99(1), 7–15. https://doi.org/10.1111/AOGS.13677