Het is aanbevolen om vrouwen met een hoog risico op tuberculose of hiv-positieve vrouwen preconceptioneel te screenen op PPD (Purified Protein Derivatives) om latente of actieve tuberculose te detecteren. Bij een recente conversie is een follow-up via röntgenstraling (X-thorax) preconceptioneel aanbevolen indien er longsymptomen aanwezig zijn. Na 12 weken zwangerschap is follow-up aangewezen voor alle geconverteerde zwangeren (ICSI).
Uit epidemiologisch onderzoek blijkt dat de incidentie van tuberculose in België betrekkelijk stabiel blijft met ongeveer 10 gevallen per 100.000 inwoners (health.belgium.be). Belangrijke risicofactoren voor tuberculose zijn armoede, druggebruik, hiv en immigratie uit landen met een hoge tuberculoseprevalentie (ICSI). Ongeveer de helft van de aangegeven patiënten zijn van buitenlandse oorsprong (www.vrgt.be).
Tijdens de zwangerschap kan actieve tuberculose de kans verhogen op premature bevalling, laag geboortegewicht en sporadische gevallen van congenitale tuberculose (ICSI).
Bij een positieve mantoux (tuberculinehuidtest), kan latente tuberculose preconceptioneel behandeld worden via tuberculostatische medicatie of BCG vaccinatie. Behandeling van een latente infectie tijdens de zwangerschap dient geëvalueerd te worden op basis van het risico op progressie naar de actieve ziekte (ICSI). Actieve tuberculose kan gedurende de zwangerschap behandeld worden (ICSI). Vaccinatie met de levend verzwakte tuberkelbacteriën wordt afgeraden tijdens de zwangerschap. Preconceptioneel dient men 4 weken na vaccinatie te wachten alvorens zwanger te worden (www.bcfi.be).
Behandeling: bij latente tuberculose (positieve tuberculinetest zonder ziektetekens) wordt een tuberculostatische behandeling aangeraden. Daardoor wordt het risico dat de latente tuberculose-infectie evolueert naar actieve tuberculoseziekte met 80 à 90% gereduceerd. Dit is efficiënter dan het toedienen van het BCG vaccin. Wereldwijd is de resistentie tegen tuberculostatica de laatste twintig jaar echter sterk toegenomen. Dergelijke preventieve behandeling is ook aan te bevelen bij wie recent in nauw contact is geweest met een tuberculeuze besmettingsbron en tuberculine positief is. Een behandeling wordt niet bij iedereen aangeraden omwille van de levertoxiciteit. Behandeling wordt afgeraden bij mensen met leverproblemen, chronisch alcoholgebruik en hoge leeftijd.
Ook kan het BCG vaccin toegediend worden als actieve immunisatie tegen tuberculose. Dit vaccin bevat levende verzwakte bacteriën. Het geeft beperkte bescherming tegen tuberculose. Een routinematig BCG vaccinatie is niet aangewezen (HGR). Vaccinatie wordt enkel aanbevolen of is te overwegen voor personen die een negatieve intradermoreactie vertonen en die familiaal of professioneel blootgesteld zijn aan tuberculose, zoals sommige gezondheidswerkers, sommige ontwikkelingshelpers, kinderen (jonger dan 5 jaar) van immigranten die langdurig of frequent naar hun land van herkomst gaan. Op dit ogenblik is het BCG-vaccin niet beschikbaar in België. Een apotheker in het bezit van een voorschrift, de naam van de patiënt en een artsenverklaring, kan het bestellen in het buitenland (www.bcfi.be).
De Wereldgezondheidsorganisatie rekent op de verdere ontwikkelingen van de vaccinatie en de behandelingen in de toekomst om tuberculose beter te kunnen controleren.
Voor meer informatie: www.zorg-en-gezondheid.be
