Vaccins die levende of verzwakte virussen of bacteriën bevatten, zijn in principe gecontra-indiceerd net voor of tijdens de zwangerschap.
Gezien zwangere vrouwen een groter risico lopen op COVID-19 en vaccinatie veilig blijkt tijdens de zwangerschap, wordt een vaccin aanbevolen. Ook vrouwen met een kinderwens kunnen gevaccineerd worden met een mRNA - vaccin, evenals vrouwen die borstvoeding geven. De meest recente aanbeveling vindt u hier. Er wordt geen hogere incidentie van vroeg zwangerschapsverlies vast gesteld na COVID-19 vaccinatie van beide partners (Yland 2023).
Gezien een aantal vaccins gecontra-indiceerd zijn tijdens de zwangerschap, is het aangewezen op de vaccinatiestatus te optimaliseren in de preconceptionele periode.
-
Adviseer vooreerst beschermende of preventieve maatregelen te nemen, zoals het vermijden van blootstelling aan de besmettingsbron.
Toch zijn er omstandigheden waarbij vaccinatie noodzakelijk is. Het is dan belangrijk individueel de voordelen van de vaccinatie af te wegen tegenover de mogelijke risico’s.
-
Evidentie over de doeltreffendheid en veiligheid van vaccins tijdens de zwangerschap zijn meestal schaars
-
Gegevens uit gerandomiseerd onderzoek ontbreken veelal
-
De aanbevelingen omtrent vaccinatie tijdens de zwangerschap zijn gebaseerd op observationele gegevens (bv. case-reports, case-series, patiëntenregisters, observationele studies, gegevens uit spontane meldingssystemen) en op theoretische overwegingen (www.bcfi.be)
Indien de kans op infectie groot is en de infectie belangrijke risico’s inhoudt voor moeder en/of kind, kan er toch gevaccineerd worden. Bijvoorbeeld indien reizen naar landen waar gele koorts endemisch voorkomt, niet uit te stellen is of als het gaat om het levend poliovaccin (niet meer beschikbaar in België, maar wel in een aantal landen in de tropen) (www.bcfi.be).
Vaccins die levende of verzwakte virussen of bacteriën bevatten, zijn in principe ge-contraindiceerd net voor of tijdens de zwangerschap.
-
Een vrouw wordt ook best niet zwanger in de eerste maand na toediening van het vaccin tegen bof, mazelen en rubella (BMR), het vaccin tegen varicella, het vaccin tegen gele koorts of capsules tegen buiktyfus. Dit advies heeft te maken met het theoretische risico dat het verzwakte virus de jonge foetus bereikt en een infectie veroorzaakt.
-
Aangezien de gegevens schaars zijn, is er tot op heden geen evidentie van teratogeniteit of embryotoxiciteit van eender welk levend vaccin.
-
Met vaccinaties tegen hepatitis A, hepatitis B, meningitis, en rabiës en de injectie tegen buiktyfus is er weinig ervaring. Deze dienen daarom alleen te worden gebruikt indien er een reële kans op besmetting aanwezig is. Er is voldoende ervaring met vaccins als DKTP (Difterie, kinkhoest, tetanus en polio), polio en tetanus in de zwangerschap (NHG).
In geval van 'accidentele' vaccinatie met een levend vaccin binnen de eerste weken zwangerschap kan de zwangere vrouw gerustgesteld worden. Zwangerschapsonderbreking moet niet overwogen worden.
Niet-levende vaccins worden als veilig beschouwd tijdens de zwangerschap, maar ook hier zijn de gegevens schaars. Indien vaccinatie bij een zwangere vrouw aangewezen is (bijvoorbeeld bij tetanus, hepatitis A), kan dit dus gebeuren (www.bcfi.be).
Meer informatie over de optimale periode om te vaccineren.